de Appel is bijna vijftig jaar oud. Wijs en toch gedurfd; niet bang om te veranderen. Het is een instituut dat internationaal in contact blijft met hedendaagse urgente kwesties via het netwerk van het Curatorial Programme (CP). Meer dan 150 curatoren van over de hele wereld studeerden af aan dit programma van de Appel, een van de oudste curatoriële curricula ter wereld. De curatoren behoren tot de meest prominente van het moment en vertegenwoordigen Nederlandse kunstenaars en culturele producenten waar ze ook gaan. Het educatieprogramma heeft zich geworteld in de Amsterdamse gemeenschap, organiseert situationele kunstprojecten op scholen in Nieuw-West en werkt op baanbrekende manieren samen met de gemeenschap (in 2019 was het project Sound Gestures laureaat van de Museumeducatie Prijs). de Appel combineert de toekomst van het maken van tentoonstellingen met haar geschiedenis; haar Archief is een belangrijke hulpbron voor kunsthistorici en kunstenaars. Wat de instelling uniek maakt is haar focus op cureren.

Het Curatorial Programme volgt sinds de oprichting in 1994 min of meer dezelfde structuur, telkens met een duur van tien maanden. De geselecteerde (vijf à zes) curatoren reizen samen, ontmoeten kunstenaars en curatoren uit het veld, bezoeken kunst- en culturele instellingen, doen kennis op uit de eerste hand en bouwen duurzame relaties op met elkaar en de ecosystemen waarmee ze in aanraking komen. Ze werken nauw samen met mentoren die hen helpen om na te denken over hun ervaringen en gezamenlijk lezen en schrijven te organiseren. Aan het einde van deze tien maanden stellen de curatoren een project samen. De meeste jaren werkt de groep met een thematische focus, die bepaald wordt door de docenten en mentoren.

De 30e editie, die loopt van september 2024 tot juni 2025, gevolgd door een fellowship van september 2025 tot juni 2026, is een speciaal programma. Het loopt parallel aan en in samenwerking met het tijdelijke masterprogramma van het Sandberg Instituut: Lumbung Practice (Amsterdam) en Gudskul's Collective Study Programme (Jakarta). Deelnemende collectieven aan de drie programma's leren over lumbung, zelfgeorganiseerde en sociaal-politieke artistieke en curatoriële praktijken en het ontwikkelen van alternatieve instellingsvormen voor de toekomst.

Geschiedenis en context

Het Curatorial Programme van de Appel werd in 1994 opgericht door de toenmalige directeur Saskia Bos en bestaat in 2024 30 jaar. Het is een van de allereerste curatoriële programma's ter wereld. De deelnemers bouwen levenslange relaties op en leren van elkaar en van experts in het veld. Ze werken gezamenlijk aan de publieke programmering die invulling geeft aan de missie van het instituut: tijd en ruimte maken om vitale vragen te stellen in een sfeer van gastvrijheid, samenwerking en experiment.

De Appel heeft een uitgesproken geschiedenis in het breder verspreiden van alternatieve praktijken. Vanaf de oprichting in 1974-75 als centrum voor 'performance, omgevings- en situatiekunst' is het een pionier geweest op het gebied van nieuwe presentatievormen die geleidelijk de hedendaagse praktijk zijn gaan bepalen. Hoewel deze nieuwe vormen niet altijd onmiddellijk werden omarmd, is de evolutie van het instituut doordrongen van een diep historisch bewustzijn. Oprichter Wies Smals (1939-1983) had de vooruitziende visie om een nauwgezet archief bij te houden nog voordat de Appel zichzelf als stichting registreerde. Successen, tegenslagen, omwegen en mislukkingen - sleutels tot leren - hebben allemaal hun sporen nagelaten. Nell Donkers, sinds 2001 Curator van het Archief van de Appel, zorgt voor een openbaretoegang tot deze onschatbare bron.

Sinds haar verhuizing naar Amsterdam Nieuw-West in 2017 heeft de Appel onderscheidende educatieve initiatieven ontwikkeld die voortkomen uit een langdurige betrokkenheid bij de gemeenschap. Onder leiding van de Educatie Curator David Smeulders heeft een proces dat begon met het luisteren naar naburige scholen, organisaties, families en individuen - samen met lokaal geïnvesteerde kunstenaars - de manier veranderd waarop we publieke programmering en het leerpotentieel van onze instelling kunnen vatten.

In het nieuwe jaar 2024 verhuist de Appel van haar locatie op de Lely Broedplaats in Nieuw-West naar de Tempel Broedplaats, om zo onderdeel te worden van de Amsterdamse Diamantbuurt. De buurt wordt gekenmerkt door een diverse samenstelling van zowel buurtbewoners als (culturele) initiatieven. Het delen van en samenwerken met de gemeenschap is onderdeel van het doorlopende programma van tentoonstellingen en kunstprojecten van de Appel, evenals van het ethos van het werk van de Appel. Het team zal zich blijven inzetten voor de lokale gemeenschap door samen te werken met scholen, buurtbewoners en andere groepen, waardoor de Appel een plek wordt in plaats van enkel een ruimte. De deelnemers aan het Curatorial Programme krijgen een kantoor in het gebouw naast het kantoor van het team van De Appel.

De initiatieven van het Archief, het Curatorial Programme en de afdeling Educatie versterken elkaar bij de Appel, als de diepe wortels van een boom met verreikende takken.

de Appel’s Curatorial Programme is supported by Stichting Hartwig Foundation and Ammodo