Hiwa K: ‘To remember, sometimes you need different archeological tools’

Openingstijden: dinsdag - zaterdag , 12:00 - 18:00 uur Extra openingstijden tijdens Amsterdam Art Weekend: zondag 26 november, 12:00 - 18:00 uur.

Tentoonstelling Brochure ( Download PDF hier )

“Nadat ze me neer hadden gestoken onder de brug, renden ze weg. Langzaamaan legde ik mij op mijn rug. Mijn adem was heel koud omdat ik omgeven was door sneeuw. Het was net na middernacht, december in Amsterdam Nieuw-West. Ik keek naar de onderkant van de brug. Mijn longen waren koud; bloed druppelde in mijn longen. Elke druppel was verwarmend. Het was aangenaam."

Bovenstaand relaas is opgetekend door de Berlijnse kunstenaar Hiwa K (Koerdistan-Irak, 1975) en gaat over een zekere K, een fictief personage die de kunstenaar vaker citeert. Op een ijskoude winternacht in Amsterdam werd K, op dat moment een recente migrant in Nederland, het slachtoffer van een gewelddadige aanval door vier onbekenden. Ze doorboorden zijn longen met een mes en lieten hem voor dood achter op straat. K had zich nooit welkom gevoeld in Nederland en besliste uiteindelijk om het land voorgoed te verlaten.

Met dit verhaal in het achterhoofd heeft De Appel Hiwa K naar Amsterdam uitgenodigd om twee nieuwe werken en een tentoonstelling te produceren waarin de kunstenaar nader ingaat op ernstige vormen van geweld en conflict.

In deDutched (2017), een intieme reeks van in ontwikkeling zijnde werken, probeert Hiwa K de aanvallers van K op te speuren in Amsterdam Nieuw-West, voorlopig zonder succes. Tijdens het politieonderzoek onmiddellijk na het incident herkende K de aanvallers maar besloot hij om geen klacht in te dienen. Voor hem was het maken van een “as if” voorstelling, een manier om boven het conflict uit te stijgen alsof (“as if”) het niet had plaatsgevonden, belangrijker dan beroep te doen op het Nederlandse rechtssysteem.

Hiwa K onderzoekt in deDutched of het mogelijk is om een gedeelde ervaring te hebben met de aanvallers van K. Een ervaring die voorbijgaat aan noties van schuld en vergelding en die resoluut ingaat tegen een formele afronding van de zaak. Het werk stelt een mysterieuze stenen sculptuur die warmte afgeeft centraal, een element dat huiselijkheid oproept. Het object vertoont zekere noties van existentiële vreemdheid en uitsluiting, gevoelens die ook K heeft ervaren toen hij bijna dakloos werd. Deze ideeën worden verder benadrukt door een uitdijende maar persoonlijke opeenstapeling van tekeningen en documenten.

Pin-Down (2017) heeft een uitgesproken performatief karakter en wordt door de kunstenaar meer omschreven als een “gebeurtenis”. Het werk toont een intellectuele worstelsessie tussen Hiwa K en Bakir Ali, een Koerdisch-Iraakse filosoof en schrijver die momenteel werkt als taxichauffeur in Berlijn. In de afgelopen jaren voerden de kunstenaar en de filosoof uiteenlopende poëtische en filosofische gesprekken, die oorspronkelijk plaatsvonden in intieme contexten. Samen bespraken ze de Koerdische kwestie, ideeën over ontheemding en “spoorloosheid”, “horizontalisme” versus “verticalisme” en een veranderlijke definitie van de wereld.

Recentelijk zijn deze ontmoetingen omgeslagen in intense, en tegelijk amateuristische, worstelsessies, waarbij de beweging van het lichaam fungeert als een instrument voor herinnering. Deze sessies ontwikkelen zich niet volgens voorgeschreven performatieve gebaren maar ontstaan eerder organisch telkens wanneer de gesprekken tot een verbale impasse komen. In het werk ‘Pin-Down’ daagt de kunstenaar Bakir Ali voor het eerst uit voor een publiek “gevecht” in de gerenommeerde El Otmani Gym vechtclub in Amsterdam Nieuw-West. Dit werk is nu voor het eerst te zien als een video-installatie.

Naast deze twee nieuwe projecten wordt de tentoonstelling vervolledigd met een weloverwogen selectie van eerder geproduceerde werken door Hiwa K. De kunstwerken Star-Cross (2009), Pre-Image (Blind as the Mother Tongue) en (2017) A View From Above (2017) draaien eveneens rond geïmproviseerde oplossingen en weloverwogen benaderingen om complexe mnemonische situaties op te zetten waarin daden van geweld of ervaringen van ontheemding worden behandeld.

In hun geheel behandelen deze vijf werken uiteenlopende manieren waarop tegenstrijdige begrippen van gastvrijheid en vijandigheid de dagdagelijkse ervaringen van de migrant ingrijpend bepalen, alsook de wijze waarop het geheugen effect kan uitoefenen op het vertellen van verhalen. Het geheel suggereert een veelzijdige, pragmatische wereld van amateur-immigrant instrumenten die officiële methodologieën van herinneren omzeilen.

To remember, sometimes you need different archeological tools verbindt Hiwa K’s poëtisch begrip van de wereld en zijn open artistieke benadering met een flexibele houding van de kunstinstelling. Deze werkwijze resulteert in een presentatie die de bezoeker stimuleert zich tot de thema’s in de tentoonstelling te verhouden…

Hiwa K verwerpt normatieve esthetische definities door alternatieve artistieke mogelijkheden te onderzoeken, waaronder mondelinge vertellingen, sociale confrontaties en politiek geladen situaties. Vaak begint hij bij verhalen die familieleden of vrienden vertellen, of bij andere alledaagse ervaringen gevormd door een pragmatische noodzakelijkheid. De kunstenaar zoekt vaak een collectieve en participerende dimensie op in zijn werk waarmee hij alternatieve vormen van leren voorstelt.  Zijn projecten waren te zien op documenta 14, de 56ste Venetië Biennale en Manifesta 7 en bij befaamde kunstinstellingen zoals het New Museum, New York; Serpentine Gallery, Londen; KW Institute for Contemporary Art, Berlin en M HKA, Antwerpen. Hiwa K is een autodidact en bekritiseert vaak de professionalisering van artistieke praktijken, alsook de mythe van de individuele kunstenaar. Hij is ook Flamenco-gitarist.

To remember, sometimes you need different archeological tools is curated by De Appel director Niels Van Tomme. The project is sponsored by the Amsterdam Fund for the Arts (AFK), Mondriaan Fund, BankGiro Loterij Fund, Fonds 21, Frans Hals Museum | De Hallen en El Otmani Gym.

      see also: ( FOOTNOTES #2: A Short History of Works Dealing with Violence at De Appel ) ( Ensemble of Memories ) ( Opening Hiwa K ) ( Hiwa K: PIN-DOWN )

      press: ( Interview Metropolis M by Louisa Elderton ) ( De Groene Amsterdammer by Roos van der Lint ) ( NRC by Sandra Smallenburg ) ( Violence, conflict and art: Iraq’s Hiwa K – artist profile by Anna Jamieson ) ( Het Parool by Edo Dijksterhuis)

(poster)

exhibition booklet NL 
exhibition booklet EN
exhibition booklet Kurdish