Opening
10 april 2022, 16:00

Tentoonstelling
7 april – 29 mei 2022
woensdag - zondag 12:00 – 18:00

Catching Up in the Archive is een grootschalige tentoonstelling over het Archief 1 van de Appel, dat altijd in ontwikkeling is. 16 000 objecten zijn van het Archief naar de Aula gebracht, waar ze deel zullen worden van de interactieve online omgeving die speciaal voor deze tentoonstelling wordt gelanceerd. Catching Up in the Archive faciliteert gedurende de tentoonstelling een publiek programma met workshops, presentaties, verrassende ontmoetingen en een hoop verplaatsingen in de ruimte, zowel met speciale gasten als nieuwsgierige voorbijgangers.

Opening van Catching Up in the Archive met Tafelgast DJ Loma Doom. Foto's: Nicola Barrato

Kunstenaar Mariana Lanari zet een gewaagde stap: ze verzamelt het omvangrijke Archief van de Appel, samen met de werkplekken van de archivisten, en verplaatst deze naar de Aula. De ruimtelijke verplaatsing van het materiaal gaat gepaard met de implementatie van toegepaste digitale technologieën die zijn ontwikkeld door Archival Consciousness (Remco van Bladel en Mariana Lanari): mobiele archiefkasten (ofwel Silverfish), die door middel van RFID technologie (Radio-frequency Identification) objecten kunnen herkennen, materialen scannen, en deze direct kunnen tonen in bibliograph, de online omgeving van de tentoonstelling, die te vinden is via de website van de Appel.

Bezoekers en toevallige voorbijgangers worden in de tentoonstelling uitgenodigd om rond te struinen tussen de archiefstukken en vervolgens zelf met deze technologie aan de slag te gaan, door materialen in te scannen en te annoteren. Zo leren bezoekers de digitale infrastructuur van het Archief van de Appel kennen en dragen ze bij aan het vormen van de digitale collectie die zich steeds verder uitbreidt. Bovendien kan iedereen zijn eigen archief-verzameling samenstellen.

Zoals Lanari uitlegt:

“Mijn doel met Catching Up in the Archive is om bezoekers in staat te stellen om het Archief van de Appel te ontdekken door hedendaagse, nieuwe technologieën toegankelijk te maken, en hun transformatieve potentie bruikbaar te maken voor culturele instellingen zoals de Appel, die steeds weer nieuwe manieren zoeken om een levendig en toegankelijk cultureel archief te onderhouden.”

De tijdelijke verhuizing van het Archief naar de Aula roept herinneringen op aan de vele verhuizingen van de Appel door de jaren heen. Deze verhuizingen zijn bepalend geweest voor de wijze waarop de archiefmedewerkers het Archief begrijpen: als een gedeelde werkplaats, een plek die steeds opnieuw vraagt om ruimtelijke, conceptuele en intellectuele verkenningen. De opzet van Catching Up in the Archive sluit daar naadloos op aan: met iedere handeling geeft de bezoeker immers richting aan de interne opmaak van het Archief.

Catching Up in the Archive biedt ook een kans om de onbenutte potentie van nieuwe digitale technologieën te verkennen, die de tekortkomingen van traditionele methoden van behoud en bewaring in kunstarchieven kunnen blootleggen. Daarmee is de tentoonstelling een belangrijke stap in de realisatie van een groter project van de Appel: Spaces-Run-Archive, waarbij het Archief zich ontwikkelt tot een nomadisch, mobiel archief, dat de wereld kan rondreizen en andere archieven kan ontmoeten.

Tijdens de tentoonstelling vullen de online én offline-navigatie door het Archief elkaar aan. Deze manieren van navigeren worden gestuurd door de fysieke aanwezigheid van Lanari’s fijnmazige semantische model. In de online omgeving fungeert haar model als grondstructuur van de nieuwe digitale interface van het Archief en de dynamische verbinding tussen haar gedigitaliseerde objecten. In de fysieke tentoonstelling materialiseert het model in het schema op de vloer van de Aula, waar het fungeert als raamwerk voor de rondgang van boeken en bezoekers in de open, publieke ruimte. Door boeken uit gesloten archiefkasten te halen en ze in plaats daarvan in de publieke ruimte te brengen, bevrijdt Lanari het Archief van conventionele en rigide systemen van categorisering. Lanari over haar project:

“Culturele archieven worden vaak weggeborgen: achter een digitale zoekbalk of in fysieke dozen. Daardoor lijken ze welhaast gevangenen van de fysieke en digitale ruimte. Het gevolg is dat ze onzichtbaar en ontoegankelijk zijn. Door het fysieke Archief in de openbare ruimte te brengen, en tegelijkertijd naast de nieuwe digitale interface een semantische laag te ontwerpen en toe te passen op de bestaande database van de Appel, kunnen we haar publieke toegankelijkheid vergroten. Dit opent een scala aan mogelijkheden voor nieuwe, fascinerende interpretaties van het archiefmateriaal, en faciliteert de verbinding met andere lokale en internationale zuster-archieven.”

Naast de tentoonstelling is er een boekenwinkel speciaal samengesteld door and so on books (Moosje M. Goosen) en BOOKS@RET (Matt Hickley).

Mariana Lanari is kunstenaar, co-founder van Archival Consciousness en PhD-kandidaat aan de Amsterdam School of Heritage, Memory and Material Cultures, Universiteit van Amsterdam. In haar praktijk bemiddelt Lanari in fysieke en digitale processen in archieven en bibliotheken, door de ontwikkeling van gemeenschapsgerichte semantische technologieën.

Catching Up in the Archive is de uitkomst van een langlopende samenwerking tussen Lanari en de Appel. Lanari heeft onderzoek gedaan naar het ontwerp van toegepaste semantische en grafische applicaties die aansluiten bij de geschiedenis van het instituut, en haar bestaande relationele database. De tentoonstelling bouwt voort op haar eerdere onderzoeksprojecten, die onder meer gepresenteerd zijn bij Casa do Povo in São Paulo in 2019, en in 2015-2016 bij het Stedelijk Museum in Amsterdam. Lanari’s visionaire en maatschappelijk geëngageerde werk geniet zowel in Nederland als in het buitenland erkenning.

Archival Consciousness
In 2019 zette Mariana Lanari in samenwerking met grafisch ontwerper Remco van Bladel Archival Consciousness op. Lanari en Bladel verkennen met Archival Consciousness nieuwe manieren waarop bibliotheken en archieven hun materiaal openbaar kunnen maken. In het kader van EU Horizon 2020 werden zij onderscheiden met een beurs van MediaFutures, en ze kregen onder meer ondersteuning van het Route Kunst-programma van NWA/NWO en van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie.

Archiveren is een work-in-progress
de Appel respecteert het werk van kunstenaars en andere makers en doet haar uiterste best om deze juist te vermelden. Onjuistheden in de vermelding van personen of organisaties zijn volledig onbedoeld. Voor opmerkingen, aanvullingen en vragen kunt u contact opnemen met info [​at​] deappel.nl