tentoonstelling
2006
Salla Tykka "Lucid dreams"

Salla Tykka "Lucid dreams"

24.06–09.07.2006
de Appel, Nieuwe Spiegelstraat 10 & Museum het Domein Sittard
DE APPEL en museum HET DOMEIN presenteren het eerste Nederlandse soloproject en de eerste omvattende oeuvre-catalogus van de Finse kunstenares Salla Tykkä (1973, Helsinki)

Na haar welbekende trilogie Cave (2000-2003), werkte de Finse kunstenares twee jaar lang aan een nieuwe productie die nu haar première in Nederland kent. De film Zoo (2006), die zowel in Amsterdam als Sittard wordt getoond, is een evocatief-atmosferisch onderzoek naar de dynamiek van het 'kijken en bekeken' worden en exploreert eveneens de (machts)verhoudingen tussen natuur/cultuur, man/vrouw en object/subject. De Appel toont Zoo in een doorlopende voorstelling en presenteert daarnaast de daaraan gerelateerde fotoserie Black Water (2004 - 2006). De film en de fotoreeks zijn van 24 juni tot en met 9 juli in Amsterdam te zien. Een retrospectief van het werk van Tykkä met de films Power (1999), de trilogie CAVE (2000-2003) alsook de voorgenoemde fotoserie Black Water en Zoo worden van 24 juni tot 20 augustus in Museum Het Domein in Sittard gepresenteerd.

Nevenprogramma:
Ensemble 88 brengt de muziek van Max Savikangas die hij componeerde als soundtrack voor Tykkä's nieuwste film Zoo. Toegang gratis. Reserveren gewenst.
Zondag 25 juni / 12:00 uur / Museum Het Domein
Zondag 9 juli / 17 uur / De Appel

Catalogus:
Naar aanleiding van de tentoonstellingen verschijnt een monografie van Salla Tykkä's werk. Tekstbijdragen van Ann Demeester, Eva Wittocx, Antti Alanen & Stijn Huijts; Engelstalig;192 pagina's, full colour. De monografie -een coproductie van De Appel, Museum Het Domein en SMAK - Museum voor hedendaagse kunst in Gent, is vanaf 23 juni bij de instellingen verkrijgbaar. Bestellen kan ook via onze website www.deappel.nl/publicaties


In Zoo grijpt Tykkä indirect terug op het werk van Alfred Hitchcock. Gekleed in een mantelpakje en met pumps lijkt de Finse actrice Terhi Suorlahti een soort crossover te zijn van Hitchcocks' favoriete actrices Kim Novak en Tippi Hedren. De spiegelreflexcamera om haar schouders, de retrokleding, het opgestoken haar maar ook de melodramatische muziek en de setting sturen aan op een vergelijk met een film als The Birds.
In Zoo volgen we een jonge vrouw op haar tocht door een quasi verlaten dierentuin. Af en toe staat zij stil om een foto te nemen maar telkens laat ze, door plotse twijfel bevangen, haar camera zakken. De beelden die de vrouw door het oog van de lens waarneemt mobiliseren andere beelden uit haar herinnering. In deze zogenaamde flashbacks zien we sequenties uit een wedstrijd onderwaterrugby. Het spel fungeert als een soort metafoor voor de algemene menselijke 'struggle for survival', de continue wisselwerking tussen gevoelens van zelfbehoud en solidariteit. Bij de hoofdrolspeelster, die zich in eerste instantie richt op het fotograferen van de inwoners van de dierentuin, groeit in verloop van de film het besef dat haar rol niet alleen die van observator maar ook die van geobserveerde is. De camera schijnt haar te achtervolgen en zij probeert, op een drastische manier aan dit verworden tot 'beeld' of 'representatie' door het oog van de camera, te ontsnappen. Met deze opeenvolging van psychologische referenties en iconografische associaties lijkt Tykkä te willen aangeven dat onze waarneming in hoge mate bepaald wordt door onze dagelijkse omgang met fotografische en filmische beelden.

De tweeduidigheid van subject-object-verhoudingen is een thema in Zoo, maar ook in het vroegere werk van Tykkä. In de film Power (1999) heeft zij deze gerelateerd aan de psychologische verhoudingen tussen de sekses en drastisch in beeld gebracht door zichzelf topless in een boksmatch tegen een man te ensceneren. Begeleid door de soundtrack van de film Rocky, doorbreekt Tykkä met Power stereotype en uiteenlopende conventies rond deze thematiek.
De welbekende video-installatie CAVE, een trilogie van de films Lasso, Thriller en Cave (2000-2003), verkent sleutelmomenten in het proces van het volwassen worden door drie verschillende jonge vrouwen in beeld te brengen. De drie films voegen zich samen tot een indringend verhaal over lust en agressie, fascinatie en zachtheid als ook afstand en empathie. Zoals de titels van de drie films suggereren, maakt Tykkä hiervoor gebruik van elementen, motieven en muziek van klassieke filmgenres als Western en thriller. De situaties die in de films worden beschreven zijn vrij eenvoudig en alledaags. Tykkä brengt deze echter op een ambigue en mysterieuze manier zodanig in beeld, dat de films een adembenemende dynamiek ontwikkelen. "I was intrigued by the immaterial nature of film and video and their ability to resemble reality and its elements, such as dreams and memories", aldus de kunstenares zelf. Tykkä's werk oogt door de fotorealistische setting scherp en zuiver, maar onttrekt zich door een grote suggestieve kracht aan een eenduidige verhaallijn. De beelden zijn helder, maar vluchtig en gelaagd als dromen. Beter, als lucid dreams.

Salla Tykkä is in 1973 in Helsinki geboren. Zij studeerde van 1995-1999 aan de Academy of Fine Arts in Helsinki en behaalde aan deze instellingen tevens haar Master of Fine Arts diploma in 2003. Tykkä kreeg internationale bekendheid tijdens de Biënnale van Venetië in 2001 met haar werk Lasso. In het voorjaar van 2006 opende een solotentoonstelling bij galerie Yvon Lambert in New York. Voor meer informatie: http://www.sallatykka.com


De Appel en Het Domein zijn mede-productenten van Zoo; de film wordt tevens vertoond in het Palais de Tokyo in Parijs (9 juni t/m 27 augustus) en het SMAK in Gent (8 juli t/m 1 oktober).

De tentoonstelling wordt mogelijk gemaakt met steun van Barry Covats; Galerie Yvon Lambert, Parijs; de Ambassade van Finland, Den Haag en FRAME, Helsinki.
See also