Rhymes with Amazon
Enkele woorden ter introductie van de New Barbizon-groep 

Waarom deze kunstenaars, hier, nu? Eén van de antwoorden is dat ik mijn intuïtie heb gevolgd en voelde dat de levendige en gevarieerde schetsen en schilderijen van deze groep - zo direct uit het leven gegrepen- nieuwe manieren zouden bieden om met Amsterdam in contact te komen. Zoals zoveel centra van metropolen vandaag de dag, is de stad in volle ontwikkeling en vaak lijken krachten, die haast onzichtbaar zijn, de koers van die transformatie te bepalen. Vastgoed, toerisme en de overvloedige beelden die worden gecreëerd om deze industrieën te promoten, domineren de verbeelding van hoe (en welke) buurten het concept van Amsterdam vormen. Zowel billboards met fotografische weergaven van het nu, als computergestuurde beelden van wat er straks moet komen.1 Wat kunnen, in dit licht, viltstiften of pennen of potlood doen op een bescheiden formaat papier?

Wanneer je deze woorden leest, heb je waarschijnlijk al wat resultaten van New Barbizon's vaardige werk, dat gebruik maakt van basis schetsmaterialen,2 gezien. Vorige zomer (27 juli tot 5 augustus 2019 om precies te zijn) begon het team van de Appel met de voorbereidingen voor de presentatie van de New Barbizon-groep in de iconische Aula van Broedplaats Lely, die onze instelling tot een thuis heeft gemaakt.3 De ruimte beschikt over geweldig daglicht - ideaal voor het bekijken van schilderijen – dat naar binnen straalt via twee wanden van ramen die uitkijken op de Lelylaan-buurt in Amsterdam Nieuw-West. Zoja Cherkassky-Nnadi, Anna Lukashevsky, Natalia Zourabova, Olga Kundina en Maria Pomiansky met kinderen (twee ongeborenen) en partners gingen met ons op een tiendaagse schetstocht en plein air.4 Hun methode is een adaptatie van een traditie die in een stroomversnelling kwam rondom de negentiende-eeuwse Barbizon-schildersschool. Een schildersschool die beroemd werd door haar weergaven van de arbeid en het leven op het platteland; die groep ontleende haar naam aan een dorp in de buurt van het bos van Fontainebleau. Hier kwamen de schilders bijeen om buiten te schetsen en te schilderen. Het blijft overigens onduidelijk of deze plek of deze schilders hun naam ontleenden aan het Barbizon-paleis, een NH-hotel buiten Amsterdam Centraal.

Zoals het er nu voorstaat, kunnen de kunstenaars van de New Barbizon-groep deze zomer niet naar Amsterdam komen voor hun tentoonstelling - de eerste institutionele solo voor deze groep in Nederland, en daarbij ook in de EU. We hebben wel besloten om hun schetsen te presenteren als eerste fase van de nieuwe website van de Appel (momenteel nog in aanbouw, net als de Lelylaan-buurt en een groot deel van Amsterdam). Maar dit is geen online tentoonstelling.5 Het is een schets. Ook mijn poging om deze kunstenaars te introduceren is niet af, maar hopelijk brengt het je dichter bij de handen, de hoofden en harten verantwoordelijk voor deze perspectieven op Amsterdam.

[Myth]

Het verhaal van de New Barbizon-groep begint een mythische aangelegenheid te worden in de plek die ze thuis hebben gemaakt. Ergens tussen de late jaren negentig en begin van de jaren tweeduizend verhuisden de kunstenaars Soja Tsjerkasjevski, Anna Loekasjevski, Natalia Zourabova, Olga Kundina en Asya Loekin vanuit de voormalige USSR naar Israël (net als Maria Pomianski, die zich vorig jaar bij Nieuw Barbizon aansloot toen Loekin vertrok)6. Het sovjet-socialistische systeem was al aan het afbrokkelen toen deze vrouwen opgroeiden, maar de strenge kunstenaarsopleiding was tijdens hun middelbare schooljaren nog vrijwel intact gebleven, waardoor ze urenlange teken- en schilderlessen genoten en toegang kregen tot een bredere en diepere geschiedenis van een gevarieerde artistieke beweging die 'socialistisch realisme' werd genoemd. Socialistisch realisme was een beweging die tijdens de Koude Oorlog in het Westen in een vervlakkende beweging simpelweg als 'onvrij' werd bestempeld.7 Hun ervaring echter, leerde hen hoe discipline - in artistiek werk en in zelfbeschikking - de weg naar echte vrijheid is.

Toen de schilders in Israël aankwamen, leerden ze elkaar online kennen en later, toen ze irl samenkwamen om levensverhalen en artistieke ambities uit te wisselen, erkenden ze dat het conceptuele dogma dat geassocieerd werd met de Bezalel Art Academy in Jeruzalem hen waarschijnlijk zou weerhouden om te doen waar ze het meest van hielden en waar ze het beste in waren. Dit conceptuele artistieke paradigma moest worden doorbroken. Echter, in plaats van het instituut retorisch ten val te brengen, zijn ze zich in gaan zetten om datgene te laten zien, wat ze zelf in hun omgeving waarnamen. Hun praktische en vreugdevolle ontkenning van de individualistische kunstenaar resulteerde daarna in de vorming van een groep. Dit was en is kunst die terug naar het leven keert, terug naar de werkelijkheid.

Bewijs voor de mythische status van New Barbizon is te vinden in de teksten van kunstenaar Roee Rosen, die in zijn in 2014 gepubliceerde boek Vladimir's Night de groep noemt, ongeveer vier jaar na de vorming van New Barbizon. Geschreven via de allegorische figuur van een Russische immigrant, Maxim Komar-Myshkin, "een van de meest ongrijpbare en tragische figuren in de Israëlisch-Russische kunst", gaat Rosens bloederige wraakfantasie gepaard met veel echte en fictieve post-Sovjet nieuwkomers in de Israëlische kunstscene, evenals met de beruchte voormalige KGB-Baas die president van de Russische Federatie werd. In het boek wordt deze Vladimir (Poetin) verondersteld een persoonlijke vendetta tegen Maxim te hebben. Terwijl Rosens narratief een beklag doet over Poetin, brengt het ook de grotere reikwijdte van de fascinatie en de angst naar voren die gericht is op de grote Russisch-sprekende Joodse bevolking die in de decennia na de ontbinding van de USSR naar Israël verhuisde. Artistiek collectivisme is in overvloed aanwezig in het boek, van de morbide getitelde Buried Alive Group (die Maxim opricht),tot Birobizhan (vernoemd naar de Joodse provincie die Stalin voor ogen had8 ) tot de zelfverklaarde "Yuri Gagarin van de Israëlische kunst": Kollektiv (een curatorscollectief dat dat door Maxim gewantrouwd wordt). Te midden van deze ficties krijgen we een samenvatting van de ontstaansgeschiedenis van New Barbizon:

Een ander pad werd verdedigd door New Barbizon, een groep van vijf vrouwen die, als schilders, hun gezamenlijke agenda op hun vroege, conservatieve opleiding in de Sovjet kunstacademies baseerde. Net als Kollektiv stonden zij voor een absolute afwijzing van de hedendaagse kunstpraktijken, door hen opgevat als "conceptueel", en pleitten zij in plaats daarvan voor een schildering van de natuur, maar gebruikmakend van de "stedelijke aard" van de Israëlische steden om de "realiteit" te weerspiegelen: "We wilden niet meer spelen met woorden, die een substituut waren geworden voor de ogen van de mensen!"6

Dit klinkt aannemelijk, maar introduceert vervolgens binaire tegenstellingen die zorgen voor een goed verhaal, maar ook voor een misleidende (kunst)geschiedenis. Als we kijken naar het individuele versus het collectieve bijvoorbeeld, dan kunnen we zeggen dat de individualiteit van de leden in de New Barbizon-groep niet bepaald verzwakt wordt door hun collectieve inspanningen. Sterker nog, ze hebben laten zien hoe hun buiten-schetswerk makkelijker is omdat ze dichtbij elkaar blijven en hoe hun groepskritiek het werk van elke kunstenaar verbetert voordat het openbaar wordt gemaakt.

Het wantrouwen tegenover collectief werk dat Rosen op Komar-Myshkin projecteert, "met noties van creatieve individualiteit die botweg worden ontkend door de eisen van het collectief"7 moet bevraagd worden. Zou de groep een smeltkroes kunnen zijn in plaats van een verpletteraar voor individuele groei? New Barbizon heeft tot nu toe veel bewijs geleverd dat deze stelling kracht bijzet, hoewel de dynamiek niet automatisch is en discipline en betrokkenheid vereist.

Terwijl de leden van New Barbizon 'mythische' figuren worden door hun frisse benadering van eeuwenoude beeldmethoden, verjagen ze ook bepaalde sociale en (kunst)historische mythes. Een daarvan is de mythe van de dominantie van het Arabisch-Joodse conflict in Israël. Hoewel dit conflict echt is, is het ook complex en niet afgebakend binair, zoals blijkt uit de eerste situatie en plein air die New Barbizon organiseerde op het centrale bus station in Tel Aviv-Jaffa8 Deze plek is een punt van aankomst (en vertrek) voor veel mensen uit de regio, die buiten de binaire aanduiding van Arabisch en Joods vallen. Ze komen langs oude en nieuwe routes die aansluiten op de Levant vanuit de Sahel in het zuidwesten en de Perzische Golf in het oosten. Deze personen, die vaak geïdentificeerd worden als vluchtelingen en migranten-arbeiders in het nieuws, wensen een beter leven zoals ieder ander. Terwijl veel geportretteerden op het centrale busstation (en in andere cycli van New Barbizon-schilderijen) onbekend waren bij de kunstenaars, waren er ook enkele vrienden en een nieuwkomer die Zoya Cherkassky's levenspartner en de vader van haar kind werd. Hun praktijk ontvouwt zich voorbij binaire tegenstellingen, wat herinnert aan het constructivistische streven om 'kunst tot leven te brengen’.

Het individu en de groep, discipline en vrijheid, traditie en het nieuwe, beelden online en irl - dit zijn krachten die samen het werk en het leven van New Barbizon een impuls geven, als wissel- en gelijkstroom.

Wordt vervolgd…

– Monika Szewczyk

Met dank aan ARTIS voor de ondersteuning van New Barbizon's plein-air in Amsterdam, 27 juli - 4 augustus 2019, evenals voor de tentoonstelling die zal volgen. We zijn ook dankbaar voor de extra steun van de Ateliers en de Rijksakademie, Amsterdam.