Blueprint

‘Blueprint is een tentoonstelling over de verbeelding, meer nog: Blueprint wil laten zien hoe kunstenaars de verbeelding van de toeschouwer in beweging zetten. De werken in deze tentoonstelling scheppen ruimte voor de fantasie van anderen: ze lijken leeg of onvoltooid, waren schetsmatig, in wording. Innerlijke beelden, droombeelden, vergeten beelden, afdrukken, negatieve beelden, ideaalbeelden, geabstraheerde beelden, de afwezigheid van beelden, nabeelden. Al deze begrippen tonen niet alleen de belangstelling van de voor deze tentoonstelling gekozen kunstenaars, ze tonen een door hen gekozen positie waarin ze zich afkeren van het 'volle' beeld en lijken daarmee een kritiek op de visuele overvloed aan beelden die ons dagelijks overspoelt. Uta Barth maakt foto's en schilderijen die kamers suggereren zonder deze ooit scherp op het netvlies te brengen. Maar al zijn zij 'out of focus', toch worden de kamers zichtbaar dankzij lichte en donkere partijen, of kleurvlekken die ramen of deurlijsten kunnen zijn. De foto's van Hiroshi Sugimoto ontstaan door een film af te draaien in een bioscoop. De filmbeelden overbelichten het negatief, en op de uiteindelijke foto blijft het witte scherm het stralend middelpunt van een bioscoop zonder toeschouwers. Het is als het beeld van een tunnel, alleen word je niet in een zwart gat gezogen: het witte centrum komt juist op je af. Bij Pierre Bismuth's videofilm weer zo'n leeg beeld: voor een neutrale achterwand staat steeds een andere persoon, op de rug gezien, stil om een tuner af te stemmen op de muziek die hij zou willen horen. Intiem moment, want je deelt die keuze misschien niet, toch luister je. Een ander beeld laat niets anders dan ondertitels zien, toch wil de maker met de projectie en het minimale geluid niet de afwezigheid maar de aanwezigheid van film oproepen. Fiona Banner weet een 3 uur durende film tot een lange wandtekst samen te ballen: alle beelden, scène voor scène zijn beschreven binnen een frame. Het is een overzicht dat door z'n enorme afmetingen geen andere informatie kan bieden dan fragmenten. Hoewel alles aanwezig is, kun je niet alles in je opnemen en blijf je even onthand alsof je was aangewezen op je geheugen. Ook de korte notities en 'scribbles' die de dove kunstenaar Joseph Grigely ontvangt en schrijft zijn ontoegankelijk: je ziet de restanten van een feestje, plezier, drank, maar wat heeft Grigely gemist? Een tuinameublement, geschreven teksten en briefjes laten zien wat werd ervaren. Je kunt je geen waarachtige voorstelling maken van doof zijn, wanneer je het zelf niet bent. Bij David Shrigley suggereren de teksten soms scènes buiten beeld. Een briefje op de boom luidt: "Pas op, boven je zit een man die mensen fotografeert vanuit zijn raam, en die foto's naboetseert om later rare dingen met die poppetjes uit te halen." Metafoor voor de kunstenaar, wellicht. Claude Heath doet zijn ogen juist dicht om niet in de val te lopen van het stilistisch verantwoorde, goed gelijkende portret. Zonder oog voor het resultaat geeft hij zijn verbeelding de kans en ontstaan in vlekken en halen ongecontroleerde beelden, direct uit het hoofd, of door met gesloten ogen het model te voelen. Zoals de verbeelding van muziek weer heel andere associaties oproept, in combinatie met beeld en tekst maakt Erik Weeda werken die dankzij het geluid beelden genereren in het hoofd van de toeschouwer. Bij dergelijke werken krijgt de toeschouwer de kans zich via het luisteren te concentreren op innerlijke beelden. Dit lijken geen kunstenaars te zijn die een krachtige beeldcommunicatie beogen of variaties maken op bekende visuele effecten. Zij onderzoeken de werking van de verbeelding, niet door beelden toe te voegen, maar door weg te laten. Door gebruik te maken van het principe van een eerste afdruk, de contour van een concept, of door de condities voor het zien van beelden zichtbaar te maken, waardoor verdere invulling onnodig is.’ (Persbericht De Appel) Catalogus: Blueprint, 1997. Fiona Banner, Uta Barth, Pierre Bismuth, Joseph Grigely, Claude Heath, David Shrigley, Hiroshi Sugimoto en Erik Weeda.Tekst Hans den Hartog Jager & Pierre Bismuth. Nederlands & Engels. Incl. CD met nieuwe geluidswerken van Erik Weeda, Pierre Bismuth & Fiona Banner en geluidsexperimenten van Joseph Grigely & David Shrigley. Gast editor Philippe van den Bossche. 48 pp. 14 f.c. 19 x 19 cm. Soft cover. Ontwerp Gabriele Franziska Götz. ISBN 90 73501 37 1. € 15