In het licht van de huidige interesse van de Appel in hoe we samenwerken, zijn we verheugd om Dóra Maurer-SUMUS-We Are Together te presenteren, gecureerd door Eszter Szakács. De tentoonstelling toont archiefmateriaal en experimentele filmwerken van kunstenaar Dóra Maurer (1937 -) waarvan ze sommigen onder de naam SUMUS uitbracht. De tentoonstelling richt zich op het zelfgefinancierde/DIY- en samenwerkingsaspect van haar filmmaken en opent haar deuren op 8 juli.

SUMUS (We Are Together) was een informele groep, een quasi-instelling, opgericht en geleid door kunstenaars Dóra Maurer en Tibor Gáyor tussen de jaren 1970 en 1980. SUMUS organiseerde, in Hongarije en internationaal, in samenwerking met kunstenaars, kunsthistorici en kunstinstellingen, tentoonstellingen, produceerde publicaties en films, en versterkte in het algemeen het avantgardistische, ondergrondse artistieke milieu dat beperkte mogelijkheden had zowel om tentoonstellingen te organiseren in Hongarije, als voor internationale uitwisseling.

In hun persoonlijke leven verwierven Gáyor en Maurer een dubbele, Hongaars-Oostenrijkse residentie. Dit maakte in veel opzichten het oversteken van het IJzeren Gordijn mogelijk. Voortbordurend op hun tussenpositie, organiseerden Maurer en Gáyor als SUMUS zelf de internationale uitwisseling van Hongaarse en Oost-Europese undergroundkunstenaars; ze genereerden en deelden kennis over Oost-Europese kunstenaars en kunstwerken en nodigden West-Europese kunstenaars en kunstwerken uit naar Hongarije.

De tentoonstelling laat aan de hand van archiefmateriaal het verhaal zien van de tentoonstellingsactiviteiten van SUMUS, met speciale aandacht voor hun organiserende activiteiten in Nederland. Ook wordt een selectie van de experimentele films van Dóra Maurer getoond: films die ze als SUMUS maakte en films die ze in samenwerking met instellingen of als onderdeel van een initiatief maakte.

Dóra Maurer (1937- ) is een van de belangrijkste kunstenaars van Hongarije. Ze is ook bekend als kunsteducator, maar haar rol als kunstorganisator en curator is zelden belicht. Gedurende haar hele carrière heeft Maurer geïnvesteerd in het organiseren van kunst, niet als uitbreiding van haar artistieke praktijk, maar als aanvulling daarop.

Als we kijken naar de huidige activiteiten van SUMUS, komen verschillende relevante onderwerpen naar voren, zoals de manieren waarop een informele kunstinfrastructuur, ondersteund door geëngageerde mensen en in samenwerking met verschillende individuen en instellingen, in staat is om autonome zones te creëren. De tentoonstelling toont ook een selectie van archiefstukken uit het archief van de Appel met betrekking tot de beroemde de Appel tentoonstelling Works and Words uit 1979, waarin verschillende kunstenaars en kunstwerken uit Oost-Europa werden gepresenteerd, waaronder werken van Dóra Maurer. Door de tentoonstelling Works and Words opnieuw te bekijken vanuit het perspectief van de activiteiten van SUMUS, worden ook vragen gesteld over de nog steeds bestaande moeilijkheden in de uitwisseling tussen de verschillende delen van Europa.

Tijdens de tentoonstelling is er ook een openbaar programma met de collectieve onderzoeksgroep IMAGINART (UvA), die ingaat op de manier waarop kunstenaars en culturele werkers collectief experimenteren met openbare instellingen en deze opnieuw vormgeven in relatie tot (het falen van) staten. Andere sprekers die verbonden zijn met de grotere context in Oost-Europa zullen in augustus ook een bijdrage leveren aan het publieke programma. Hun namen worden later bekend gemaakt.

In memoriam Tibor Gáyor (1929–2023).

Speciale dank aan Vintage Galéria Budapest/Attila Pőcze. Met dank aan Chiara de Cesari, Lara Khaldi, Zsuzsa László, Zsófia Rátkai.

Deze tentoonstelling maakt deel uit van het valorisatieprogramma van het onderzoeksproject IMAGINART - Imagining Institutions Otherwise: Art, Politics, and State Transformation (projectnummer VI. Vidi. 195. 178), gevestigd aan de Amsterdamse School voor Cultuuranalyse van de Universiteit van Amsterdam en gefinancierd door de Nederlandse Onderzoeksraad (NWO).

Opening & praktisch-theoretische sessie met IMAGINART
Op 8 juli, de dag van de opening, organiseren we van 15:00 tot 17:00 twee praktische en theoretische sessies met IMAGINART, open voor alle bezoekers. De onderzoeksgroep IMAGINART (Universiteit van Amsterdam) onderzoekt hoe kunstenaars en culturele werkers collectief experimenteren met publieke instellingen en deze opnieuw vormgeven in relatie tot (het falen van) staten. Deelnemers aan deze sessies zijn onder anderen Chiara de Cesari, Andrea Elera, Quinsy Gario, Yazan Khalili, Aria Spinelli en Eszter Szakács. De opening sluit om 18:00 uur aan op dit publieke programma.

Tijdens de sessies met IMAGINART en de opening van de tentoonstelling, organiseren we twee storytelling activiteiten voor kinderen (3 tot 10 jaar) met Tirzah Shalome Baanks. Schrijf je in als je mee wilt doen. We hebben twee tijdslots: klik hier om je kind op te geven voor het tijdslot tussen 15:00 en 16:00 uur, en klik hier voor het tijdslot tussen 18:00 en 19:00 uur. Als ouder kun je de sessies van IMAGINART bijwonen, of een uurtje genieten van de opening terwijl de kinderen in de buurt zijn. Let op: de storytelling activiteit is in het Nederlands.

Tirzah's bio in haar eigen woorden: “Mijn naam is Tirzah Shalome Baank, Tirzah betekent 'verrukking', Shalome betekent 'vrede die alle verstand te boven gaat'. Baank betekent 'gegeven in 1836, herkomst onbekend, gemaakt in de tijd van de slaven'. Als ik word uitgenodigd voor een bijeenkomst zeggen mensen altijd: neem een verhaal en je ginger beer mee. Ik vertel graag verhalen omdat ze de sleutel kunnen zijn die iemands gevangenis opent.” Tirzah is afgestudeerd aan de Emerson School of Storytelling in Engeland. Taal is haar kunstvorm.

Credits van de afbeelding op de landingspagina: Triolets, 1981; Film, Z/W, geluid, 35 mm overgezet op digitale video, 11 min; Regisseur: Dóra Maurer; Director of Photography: Béla Ferenczy; Geluidstechnicus: Gábor Antal; Uitvoerend producent: Gyula Grósz; Label: BBS. Met dank aan: Dóra Maurer/Vintage Galéria Boedapest.