Sven Augustijnen "Spectres"
de Appel, Jongensschool, Eerste Jacob van Campenstraat 59
De Belgische kunstenaar Sven Augustijnen (BE, 1970) heeft naam gemaakt met films waarin hij – dubbelzinnig en haarscherp tegelijk – vanuit persoonlijk perspectief culturele of historische plekken en gebeurtenissen analyseert. Dit najaar presenteert Augustijnen als onderdeel van een solotentoonstelling in de Appel zijn nieuwste film “Spectres”. In dit filmische essay geeft de kunstenaar een eigenzinnige kijk op de Belgische koloniale geschiedenis, een historisch tijdperk dat recent in Nederland veel aandacht kreeg naar aanleiding van het boekwerk “Congo” van Librisprijswinnaar David van Reybrouck. De vragen die Augustijnen stelt reiken echter verder dan deze nationale gebeurtenissen. Hoe gaat een land of een individu om met een koloniaal verleden? Hoe verwerkt een natie berokkend leed, twijfelachtig politiek handelen, of een moreel failliet? Wie heeft of bekent schuld en waaraan?
Filmscreening Spectres: 12, 14 en 16 u (onderdeel van totale tentoonstelling)
Op de tonen van Bachs Johannespassie neemt “Spectres” de kijker in een documentaire thriller mee naar één van de donkerste bladzijden uit de dekolonisatiegeschiedenis van Belgisch Congo rond 1960. Augustijnen volgt Jacques Brassinne de La Buissière, een nu 82-jarige Franstalige Belg die een hoge ambtenaar was toen in 1961 de Congolese eerste minister Patrice Lumumba werd vermoord. Brassinne heeft gedurende dertig jaar persoonlijk onderzoek gedaan naar de waarheid in deze moordzaak. Augustijnen laat met zijn ragfijne psychologische portret zien hoe de frictie tussen persoonlijke betrokkenheid en objectieve geschiedschrijving, tussen feit en fictie, waarheid en overtuiging, de schuldvraag die zich opdringt geheel vertroebelt.
De film is een onderdeel van het totaalproject “Spectres” – gewijd aan deze beladen historische periode – waaraan Augustijnen sinds 2001 in verschillende etappes werkt en dat diverse werken heeft voortgebracht die deel zijn van de tentoonstelling. Zo zijn onder meer te zien de installatie “Les Demoiselles de Bruxelles” en de krantenbijlage “Panorama” verschenen bij de Belgische krant de Financieel Economische Tijd, waarin Augustijnen een samenhang uiteenzet tussen de Belgische koloniale problematiek en de ontstaansgeschiedenis van de Europese Unie.
De titel van het project en de film is ontleend aan Jacques Derrida’s boek, “Specters of Marx. The State of the Debt, the Work of Mourning, and the New International” (1993), waarin de Franse filosoof het onder meer heeft over revenants, de ‘geesten’ van het verleden die in het heden steeds weer terugkeren. Het project van Augustijnen laat zien dat Europa nog geen omgang gevonden heeft met zijn ‘geesten’; de koloniale geschiedenis, die ons leven, ons denken en ons handelen nog steeds tekent. In tijden waarin de multiculturele samenleving onder vuur ligt lijkt een film over de omgang van het Westen met ‘de ander’ des te relevanter.
Events:
In het kader van de tentoonstelling realiseert de Appel – Een nevenprogramma i.s.m.het Tropenmuseum, UvA en Marres.
- Rondleidingen
- Zondagsschool 12 februari 2012 om 16u
Het project “Spectres” is tot stand gekomen door steun van de Appel arts centre en Marres Centrum voor Contemporaine Cultuur (Maastricht). Het wordt in 2011 in verschillende vormen getoond in onder meer Wiels (Brussel), K9000 Kunst Halle Sankt Gallen en Kunsthalle Bern.